Bir kaç sene önce kilisemizden bir kardeş telaş içinde bana telefon açtı: ‘Kardeşim imandan düşüyorum,’ dedi. ‘Neden, ne oldu?’ diye sordum. ‘İnternette ‘Zeitgeist’ isminde bir filim izledim ve Mesih’le ilgili inandığım her şey sarsıldı,’ diye cevap verdi. ‘Tamam ben bir bakayım’ dedim. İzlemeye başladığımda ben de etkilenmeye başladım. Sunucu çok emin bir şekilde mitolojiden bir çok örnek vererek İsa Mesih’le ilgili ileri sürülen gerçeklerin esas çok eskiden kalma efsanelerin bir kolajı olduğunu anlatıyordu. Tabii yıllardır Kutsal Kitapla ilgili tarihi araştırdığım için Mesih’in sadece bir efsane olmadığını biliyordum ancak mitolojik bağlantılarını o kadar irdelememiştim. Bu beni daha derinden araştırmaya sevk etti.
Zeitgeist filmi 2007’den beri internet ortamında dolaşıyor ve ilk kısmında özellikle Hristiyanlığın merkezi olan İsa Mesih’le ilgili bilinen gerçekleri çürütmeyi hedef alır. Filmin yazarı ve yöneticisi Peter Joseph İsa’nın bakireden doğuşu, 25 Aralıkta kutlanması, on iki havarisi olması, çarmıh üzerindeki ölümü ve sonraki dirilişi gibi bir çok olayın astroloji ve mitolojiden birer alıntı (çalıntı) olduğunu ileri sürer. Hatta filmin ilerisinde İsa Mesih denilen şahsın hiç yaşamadığına inanmamızı ister. Kanıt olarak eski pagan inanışlardan pek çok örnek sıralar. En başta filim özellikle Mısır mitolojisinde geçen Horus isimli ‘Güneş ilahına’ odaklanır. Anlattığına göre Horus 25 Aralıkta İsis-Mari adında bir bakireden doğmuş. Sonra doğudan bir yıldızı takip ederek üç kral yeni doğan kurtarıcıyı görmeye gelir. Daha sonra otuz yaşında vaftiz olmuş ve 12 talebesiyle bir süre dolaşmış. Sonunda bir arkadaşı tarafından ihanete uğrayıp çarmıha gerilmiş ama üç gün sonra hayata dönmeye başarmış.
Şimdi yukarıda Horus’la ilgili iddia edilenleri gerçek olarak kabul edersek o zaman Mesih’le ilgili bildiklerimiz şüpheye düşer. Ama Mısır mitolojisini yakından incelediğimizde bunların büyük çoğunluğu Peter Joseph’in kendi hayal eseri olduğu anlaşılır. Mısır mitolojisinde Horus’un annesi İsis olduğu doğru ama ‘Mari’ yani Meryem’in ismini çağrıştıran ad hiç geçmiyor. Bakire olduğu da tümden yalan çünkü İsis Osiris’in duluydu. 25 Aralık bağlantısı da yoktur, zaten Hristiyanlar Mesih’in 25 Aralıkta doğduğunu iddia etmiyor. Mesih’in doğum tarihi bilinmiyor ancak dördüncü yüzyıldan bu yana 25 Aralıkta kutlanır. Aynı şekilde Horus’u ziyaret eden üç kral Mısır mitolojisinde hiç geçmiyor. Zaten doğudan gelip yeni doğmuş Mesih’i ziyaret eden şahıslar yıldız bilimciydiler ve İncil’de sayıları belirtilmiyor. Bir tek Horus’un 12 öğrencisi olduğu gerçektir. Onun dışında otuz yaşında vaftiz olması, çarmıha gerilmesi ve dirilmesi, hepsi yazarın hayal ürünü. Anlaşılan şu ki Peter Joseph Mesih’in hayatını alıp Horus’un efsanesi üzerine kopya yapıştır yaptı.
Filmin ilerleyen sahnelerinde Hinduizm’de geçen Krişna’nın bakireden doğduğu, çarmıha gerilip dirildiği iddia ediliyor. Ancak Hinduizm kaynakları Krişna’nın yedi çocuğu olan bir anneden doğduğunu ve rastgele atılan bir okla topuğundan vurulup öldüğünü belirtir. Daha sonra Peter bey Pers ilahi Mitras’ın da bakireden doğduğu, 12 havariyle gezdiği ve öldükten sonra dirildiğini iddia eder. Ancak onunla ilgili kaynaklara baktığımızda onun bir taştan doğduğunu okuyoruz ve ölümüyle ilgili belirli bir şey yok. Dionisus’un bakireden doğuş hikayesine gelince mitolojide bunu destekleyen kanıt yok. Attis’in ölümden diriliş iddiasına gelince bu ancak İsa’dan 120 sene sonra ortaya çıktı o yüzden Hristiyanlığın öğretisinden esinlendiği muhtemeldir.
Anlaşılan şu ki Zeitgeist filmi özellikle insanların kafalarını bulandırmak için tasarlandı. Ne yazık ki bugünkü gençlik çağı özellikle internette gördükleri her şeyi sorgusuz bir şekilde kabul etmeye hazır o yüzden onları bir kaç etkileyici sahneyle kandırmak oldukça kolaydır. Aslında Almanca bir söz lan ‘zeitgeist’ demek ‘bu çağın ruhu’ demek. Bununla ilgili uyarıların İncil’de geçmesi bence hiç tesadüf değil: ‘Tanrı’nın görünümü olan Mesih’in yüceliğiyle ilgili Müjde’nin ışığı imansızların üzerine doğmasın diye, bu çağın ilahı onların zihinlerini kör etmiştir (2.Korintliler 4:4).’ Bu çağın ruhu ‘Yalanın babası’ olarak bildiğimiz Şeytan’dan başkası değil. Rab’bin Sözü son günlerde çıkacak Mesih-karşıtı olan bu yalancılarla ilgili bir çok yerde uyarı verir. (bkz: 1.Timoteos 4:1; 2 Petrus 2:1-3; 1.Yuhanna 2:18-26)
İsa Mesih’in hayatına gelince İncil’de havarisi Petrus şöyle yazar: ‘Rabbimiz İsa Mesih’in kudretini ve gelişini size bildirirken uydurma masallara başvurmadık. O’nun görkemini gözlerimizle gördük (2.Petrus 1:16).’ Benzer şekilde Elçi Pavlus Agrippa’nın önünde savunmasını yaparken şunu belirtir: ‘Kral bu konularda bilgili olduğu için kendisiyle çekinmeden konuşuyorum. Bu olaylardan hiçbirinin onun dikkatinden kaçmadığı kanısındayım. Çünkü bunlar ücra bir köşede yapılmış işler değildir (E.İşleri 26:26).’ Mesih’in elçileri bilinden ve belgelenmiş olaylardan bahsediyorlardı. O dönemde yaşayan Josefus, Tacitus ve Suetonius gibi Hristiyan olmayan bazı tarihçiler de İsa Mesih’le ilgili gerçekleri kaydettiler. Sonuç olarak İsa Mesih’i efsaneleştirmeye çalışan bu iddialar her açıdan boş ve komik. Bizim için de çok önemli bir ibret olsun – internette gördüğümüz her şeye inanmayalım. Bunun yerine asıl kaynakları kendimiz için inceleyelim yoksa İncil’in uyardığı gibi ‘insanların kurnazlığıyla, aldatıcı düzenler kurmaktaki becerileriyle her öğretinin rüzgarıyla çalkalanıp öteye beriye sürüklenen çocuklar’ olacağız. (Efesliler 4:14)
KAYNAKLAR:
http://www.alwaysbeready.com/zeitgeist-the-movie
http://crossexamined.org/whats-wrong-with-the-zeitgeist-movie/
http://benwitherington.blogspot.com.tr/2007/12/zeitgeist-of-zeitgeist-movie.html